Paylaşmak kolay!
Ne tür bir danışmansınız?
Hasan Baltalar
23 Nisan 2018 Pazartesi
5694 Görüntülenme
5 Yorum

Bir süredir girmek istediğim bir konuydu: “Danışmanlık nedir ve nelerle karıştırılmaktadır?

Milenyum ile beraber başlayan danışmanlık kariyerimde, bu kavramın hatalı kullanımlarına çok şahit oldum. Bazılarını, sözle müdahale ederek düzeltmeye çalıştım. Bu da yazı ile müdahale olsun.

Kavram incelemesini hedef alan bu yazıda biraz dil bilimi yer alacak. Canınızı sıkmazsa, başlayalım.

Türkçedeki kavram nereden geliyor?

TDK danışman için, “Bilgi ve düşüncesi alınmak için kendisine danışılan görevli kimse, müşavir” diyor. Etimolojik incelemede karşıma çıkan ise şu: Kavramda, fiilden isim yapan “–man” eki var ama ondan ziyade, “bilgili, âlim” anlamındaki Farsça “Dânişmend” kelimesinin Türkçeleşmiş şekli olduğu düşünülüyor. Kelime Farsçadan gelmiş olabilir ama az sonra, İngilizce kavramların toplumdaki yaygın kullanımı daha fazla etkilediğini göreceksiniz.

Konuyu biraz genişletelim.

Farklı Dillerdeki Kavramlar

TDK, danışman kavramını açıklarken “Müşavir” kelimesini kullanmış. Müşavir kavramının geldiği Arapçada bir de “Müsteşar” kavramı, aralarında ise bazı farklar var.

İngilizcede yer alan “Advisor”, “Consultant” ve “Counselor” kavramları da Türkçeye danışman olarak çevrilmiş.

Araştırmalarım sırasında ilginç bir şeye rastladım: Yukarıda yazdığım İngilizce kavramlar ve aralarındaki farkların anlatıldığı yazılarda, “Coach” ve “Mentor” kavramlarına da yer verilmiş. Bu iki kavramın da danışma fiiliyle ilgisi var ama her nedense onlar “Koç” ve “Mentör” gibi kelimelerle dilimize geçerken, “Advisor”, “Consultant” ve “Counselor” kavramlarının üçü de danışman ile karşılama bulmuş.

Son yıllarda “Koç” ve “Mentör” kavramlarının kullanımı yaygınlaştığından, anlamları arasındaki farklar da belirginleşmeye başlamış. Ancak danışman kavramının kullanımındaki geniş kapsam, bazı anlam sorunlarına yol açıyor. Bunun giderilmesine katkıda bulunmak amacıyla, bahsettiğim İngilizce üç kavramın aralarındaki farka ışık tutmaya çalışayım.

İngilizcedeki Kavramlar ve Farkları

Öncelikle kısaca şunu yazayım: “Advisor” ve “Adviser” kullanımı da ana dili İngilizce olanlarca tartışılmış ve aralarında yazım dışında bir fark olmadığı benimsenmiş.1

Gelelim kavramlara:

Advisor
İngilizcede konuyla ilgili çekirdek kavram. Basitçe “fikir veya öğüt veren” demek. “Öğütçü” diyelim (TDK bunu kabul ediyor nasıl olsa ☺). Az dinler, çok konuşur.2
Consultant
Expert Adviser” yani “Uzman Öğütçü”. Alanında uzmanlık sahibidir. Bilgi verir, tavsiyelerde bulunur ve yönlendirir.3 Konsültan, problem çözücü olarak kabul edilir. Sorun çözüldüğünde, onun işi biter.4
Mentor
Experienced Adviser” yani “Tecrübeli Öğütçü”. Alanında tecrübe sahibidir. Onun işinde tecrübe ve güven şarttır.3
Counselor
Expert Health Guide” yani “Uzman Sağlık Rehberi” veya “Terapist”. Uzmanlık sahibidir. Sağlıklı iletişim, ebeveynlik, sosyal beceri, kariyer geliştirme becerileri ve zihinsel, duygusal, psikolojik, hatta ruhsal sağlık gibi konularda özel eğitim almıştır. Depresyon, anksiyete, duygudurum ve düşünce bozukluğu gibi durumların altında yatan nedenleri ortaya çıkarma konusunda yeteneklidir.3
Coach
Guide” yani “Rehber”. Bir koçun, yardımcı olması için sahada uzmanlık veya tecrübesinin olması gerekmez. Koç, danışanının sorduğu konunun değil koçluğun uzmanıdır.5 Konsültan ve mentörler çözüm üretir ve yol gösterir, koçlar ise rehberlik eder ve çözümü buldurur. Bir koç, müşterisinin kendi cevaplarını keşfetmesini sağlayan güçlü sorular sorar.3

Kavramın Kullanımına Örnekler

Bu açıklamalardan sonra isterseniz, danışman kavramının kullanımına ait bazı örnekler verelim ve konunun ne durumda olduğuna dair bir fikir edinelim.

Kurumsal Gelişim Danışmanlığı, Yönetim Danışmanlığı: Danışmanlık kavramının en yerinde ve kuvvetli kullanımı, konsültanlık.

Emlâk veya Gayrimenkul Danışmanlığı: Nereden ve nasıl icat edildiğini bir türlü anlamadığım kullanım. Yapılan iş resmen “pazarlama”. Müşterilerinin konut kredisi çekmelerine rehberlik ettiklerinden ve yasal düzenlemeler hakkında bilgi verdiklerinden, biraz da “mentörlük ve koçluk bileşimi”.

Kariyer Danışmanlığı: Aslında koçluk. O nedenle “Kariyer Koçluğu” daha iyi gidiyor.

KOBİ Danışmanlığı: Ne olduğunu anlamak, ne yaptığını incelemekle ortaya çıkabilir. Çünkü bu unvanla çalışanlar, İngilizce beş kavramın da ifade ettiği çalışmalar yapabiliyor. Durumsal yani. Bu belirsizlikle beraber unvanda alan adı da geçmediğinden, bana göre zorlama bir kavram.

Turquality Danışmanlığı, ISO Danışmanlığı, KOSGEB Destek veya TÜBİTAK Proje Danışmanlığı: Aslında rehberlik yani “mentörlük ve koçluk bileşimi”. Metot bilgisi ve tecrübeyi kullanarak, müşteriyi belirli bir amaca hazırlamak.

İş ve Meslek Danışmanlığı: Bu da aslında rehberlik yani “mentörlük ve koçluk bileşimi”. İŞKUR’un yaptığı iş.6

Aile Danışmanlığı: Uzman sağlık rehberliği. Batıdaki karşılığı “Family Counseling”.

Psikoloji Danışmanlığı (veya daha yaygın olarak Psikolojik Danışmanlık): Yine bir uzman sağlık rehberliği. Batılılar buna da “Psychological Counseling” demiş.

Örnekler çoğaltılabilir. Sonuçta anlaşılıyor ki, danışmanlığın çeşidi oldukça artmış ve hemen her konuda danışmanlık geliştirilmiş. Sizin de ilginç bulduğunuz bir danışmanlık türü varsa, lütfen yorum olarak yazın.

b172i001.pngDanışmanlığımız bol ☺
b172i001.pngDanışmanlığımız bol ☺

Toparlama

Koç ve Mentör dışındaki İngilizce kavramlar, Türkçede “danışman” ile ifade ediliyor. Bunun çok geniş bir alanda yer alan iş insanlarını kapsamasının sonucu olarak, uygulamada yanlış beklentiler ve bunları karşılamayan hayal kırıklıkları doğuyor. Sorun, her bir nüans için (İngilizcede olduğu gibi) farklı kavramlar bulunmadığı sürece devam edeceğe benziyor.

Dipnotlar
  1. Tıcak, Marko. “Advisor vs. Adviser” (7 Eylül 2016) grammarly.com
  2. Krupit, Mike. “The Difference Between Coaches, Mentors, Advisors, and Consultants” (25 Ocak 2015) trajectify.com
  3. Nichols, Michael. “Coach, Counselor, Mentor, Consultant – Which do you really need?” michaelnichols.org
  4. Kokemuller, Neil. “The Differences Between Consulting & Advising” chron.com
  5. Solberg-Tapper, Pam. “Coaching, counseling, mentoring and consulting – what’s the difference?” (2 Nisan 2010) managementhelp.org
  6. Türkiye İş Kurumu. “İş Arayan > Danışmanlık Sayfası” http://www.iskur.gov.tr/tr-tr/isarayan/danismanlik.aspx

Lütfen sitenin kullanım politikasına uyun ve kaynak göstermeksizin alıntı yapmayın.
 Paylaşmak kolay!
 
 

Yorumlar

Erhan
Konuk
Comment
Teşekkürler
Yorum 5 (20 Mayıs 2023 09:07)
Hasan Bey, harika bir makale olmuş, teşekkürler.
Hasan Baltalar
Üye
Comment
Bilirkişi Kavramı
Yorum 4 (26 Nisan 2018 12:30)
Sabit Bey,

“Bilirkişi” kavramı, aslında danışmanlık kapsamına giren ama dilimizde farklı bir kavramla isimlendirilmiş bir örneğe benziyor. Benim aklıma gelmemişti doğrusu.

Yazım hakkındaki fikriniz ve bu katkınız için çok teşekkür ederim.
Sabit Tunçel
Konuk
Comment
Bilirkişi
Yorum 3 (26 Nisan 2018 11:34)
Hasan Bey, ellerinize sağlık. Çok güzel bir yazı olmuş.

Sizin de bildiğiniz gibi adliyelerde “Bilirkişi” kavramı var. Bu kavram da konusunda uzman kişinin bilgisine müracaat etmek anlamında olduğuna göre, sanırım danışmanlık kapsamı içerisine girmekte. Dolayısıyla sizin de diğer dillerde yapılan işin niteliğine göre farklı adlandırılan ve buna göre kapsamı belirlenen danışmanlık hukuki anlamda “Bilirkişi” olarak tanımlanmış.

Ne dersiniz?
Buket Yaşar
Konuk
Comment
Danışmanlık Kavramının Kullanımı Üzerine Bir İnceleme
Yorum 2 (24 Nisan 2018 21:57)
Danışmanlık ve türleri hakkında akıllarda soru işareti bırakmayan, herkesin anlayabileceği şekilde gayet akıcı ve anlaşılır bir yazı olmuş.

“Mutluluk Danışmanlığı” da bana ilginç geliyor.
Tamer Çemenli
Konuk
Comment
Danışmanların karşı tarafındakiler için
Yorum 1 (24 Nisan 2018 08:49)
“Anlayış ve bilgi çok iyi şeydir. Eğer bulursan, onları kullan ve uçup göğe çık.” (Kutadgu Bilig)

Yorumunuzla katkıda bulunun

  • Bilgi girilmesi zorunlu alanlar * ile işaretlenmiştir.
  • E-Posta adresiniz yayınlanmayacak ve aramızda kalacaktır.
  • Yorumunuz içinde, lütfen bağlantı (link) kullanmayınız.